Znane polskie obrazy - 20 słynnych obrazów polskich malarzy

Polska sztuka malarska od wieków jest nieodłącznym elementem kultury narodowej. W ciągu historii, liczni polscy artyści tworzyli dzieła, które nie tylko odzwierciedlały estetykę i trendy swoich czasów, ale także przekazywały głębokie treści patriotyczne, religijne i społeczne. Wiele z tych obrazów zdobyło status ikon kultury, stając się nieodłącznym elementem narodowego dziedzictwa. Poniżej przedstawiamy kilka z najbardziej znanych polskich obrazów wraz z ich autorami i historią powstania.

1. „Bitwa pod Grunwaldem” - Jan Matejko

Jan Matejko to jeden z najważniejszych polskich malarzy historycznych, którego twórczość w znaczący sposób wpłynęła na kształtowanie się polskiej tożsamości narodowej. Jego najbardziej znane dzieło, „Bitwa pod Grunwaldem”, namalowane w 1878 roku, przedstawia moment kulminacyjny jednej z największych bitew średniowiecznej Europy, stoczonej w 1410 roku między wojskami Królestwa Polskiego i Zakonu Krzyżackiego.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Grunwaldem_(obraz_Jana_Matejki)}

Obraz ten jest nie tylko monumentalnym osiągnięciem pod względem technicznym, ale również historycznym. Matejko z wielką dbałością o szczegóły przedstawił kluczowe postacie bitwy, takie jak król Władysław Jagiełło, wielki książę litewski Witold, czy wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen, co czyni z dzieła swoisty „żywy” podręcznik historii. Obraz ma ponad 4 metry wysokości i 10 metrów szerokości, co potęguje jego efektowność i majestatyczność.

2. „Stańczyk” - Jan Matejko

Jan Matejko po raz kolejny pojawia się w naszym zestawieniu, tym razem z obrazem „Stańczyk”. Namalowany w 1862 roku obraz przedstawia Stańczyka - słynnego błazna na dworze królów Polski, który był znany nie tylko z dowcipów, ale również z mądrości i trafnych analiz politycznych. Na obrazie widzimy go samotnego, siedzącego w głębokiej zadumie, podczas gdy na dworze trwa zabawa.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stańczyk_(obraz_Jana_Matejki)}

Obraz ten jest pełen symbolizmu. Stańczyk, pomimo swego komicznego zawodu, jest tu ukazany jako postać tragiczna, której smutek odzwierciedla stan narodu polskiego w obliczu utraty niepodległości. Matejko wykorzystuje tę postać, aby ukazać pesymistyczną wizję przyszłości Polski, co czyni ten obraz jednym z najbardziej emocjonalnych dzieł w polskim malarstwie.

3. „Szał uniesień” - Władysław Podkowiński

„Szał uniesień” to jedno z najsłynniejszych dzieł polskiego malarstwa symbolistycznego, stworzone przez Władysława Podkowińskiego w 1894 roku. Obraz przedstawia nagą kobietę, dosiadającą szalejącego, czarnego konia, co nadaje mu silny, dramatyczny charakter. Obraz jest pełen dynamizmu, ekspresji i namiętności, co wywołało wiele kontrowersji w momencie jego pierwszej wystawy.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Szał_uniesień}

Podkowiński zainspirowany był europejskim symbolizmem i dekadentyzmem, a „Szał uniesień” jest tego doskonałym przykładem. Obraz ten był również wyrazem wewnętrznych przeżyć artysty, który zmagał się z chorobą i depresją, co odzwierciedla się w burzliwym i pełnym napięcia charakterze dzieła. Dziś jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych obrazów w polskiej sztuce.

4. „Śmierć Ellenai” - Jacek Malczewski

Jacek Malczewski to czołowy przedstawiciel polskiego symbolizmu, którego twórczość była silnie związana z tematyką patriotyczną, religijną i filozoficzną. „Śmierć Ellenai” z 1907 roku to jeden z najbardziej znanych obrazów artysty, przedstawiający postać Ellenai, bohaterki poematu Juliusza Słowackiego „Anhelli”.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/śmierć_Ellenai_(obraz_Jacka_Malczewskiego)}

Obraz przedstawia moment śmierci Ellenai, która była symboliczną postacią, reprezentującą ofiarę i cierpienie narodu polskiego. Malczewski, znany ze swojego symbolicznego języka malarskiego, umiejętnie łączył mistyczne wizje z realistycznymi elementami, tworząc dzieło pełne tajemnicy i emocji. „Śmierć Ellenai” to jeden z tych obrazów, które pozostają w pamięci widza ze względu na swoją emocjonalną głębię.

5. „Hołd Pruski” - Jan Matejko

Kolejny obraz Jana Matejki, „Hołd Pruski”, namalowany w 1882 roku, jest jednym z najważniejszych dzieł w polskim malarstwie historycznym. Przedstawia hołd lenny złożony w 1525 roku przez Albrechta Hohenzollerna królowi Zygmuntowi I Staremu na krakowskim rynku. Jest to moment historyczny o ogromnym znaczeniu, symbolizujący zwycięstwo Polski nad Krzyżakami i powstanie świeckiego Księstwa Pruskiego.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hołd_pruski_(obraz_Jana_Matejki)}

Obraz ten jest bogaty w szczegóły, a każda postać na nim przedstawiona ma swoje miejsce w historii. Matejko zadbał o realistyczne oddanie strojów, architektury i atmosfery epoki, co sprawia, że „Hołd Pruski” jest nie tylko dziełem sztuki, ale także cennym dokumentem historycznym.

6. „Rejtan - upadek Polski” - Jan Matejko

Obraz „Rejtan - upadek Polski”, namalowany w 1866 roku przez Jana Matejkę, przedstawia dramatyczny moment z historii Polski – sejm rozbiorowy z 1773 roku, na którym poseł Tadeusz Rejtan protestował przeciwko pierwszemu rozbiorowi Polski. Na obrazie widzimy Rejtana, który w geście desperacji rzuca się na ziemię, próbując powstrzymać zdradę ojczyzny.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Rejtan_(obraz_Jana_Matejki)}

Matejko przedstawia tu symboliczną scenę upadku Polski, gdzie z jednej strony widzimy postacie reprezentujące zdradę i oportunizm, a z drugiej Rejtana jako symbol niezłomności i walki o suwerenność. Obraz ten miał ogromny wpływ na polską świadomość narodową i stał się jednym z najważniejszych dzieł sztuki patriotycznej w Polsce.

7. „Pomarańczarka" - Aleksander Gierymski

„Pomarańczarka” Aleksandra Gierymskiego to jedno z najsłynniejszych dzieł polskiego realizmu, namalowane około 1881 roku. Obraz przedstawia starą kobietę sprzedającą pomarańcze na warszawskim targu. Postać pomarańczarki, choć ukazana w surowych warunkach życia, emanuje dostojeństwem i godnością.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Żydówka_z_pomarańczami}

Gierymski był mistrzem światła i koloru, co doskonale widać w tym obrazie. „Pomarańczarka” to nie tylko portret anonimowej kobiety, ale także symbol trudów życia codziennego w mieście i społecznych nierówności. Obraz ten jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich dzieł sztuki, będąc jednocześnie przykładem mistrzostwa malarskiego Gierymskiego.

8. „Babie lato” - Józef Chełmoński

Józef Chełmoński to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego realizmu. Jego obraz „Babie lato” z 1875 roku to ikona polskiej sztuki pejzażowej. Przedstawia młodą dziewczynę idącą przez pole, trzymającą w ręku nitki babiego lata - symbol przejściowości i ulotności. Obraz wyróżnia się prostotą, delikatnością i pięknem polskiej wsi, oddając jednocześnie melancholię i spokój.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Babie_lato_(obraz_Józefa_Chełmońskiego)}

Chełmoński był mistrzem w przedstawianiu polskiego krajobrazu, a „Babie lato” doskonale oddaje jego zamiłowanie do natury i życia na wsi, co uczyniło go jednym z najważniejszych malarzy swoich czasów.

9. „Pochodnie Nerona” - Henryk Siemiradzki

„Pochodnie Nerona”, namalowane w 1876 roku przez Henryka Siemiradzkiego, to monumentalne dzieło historyczne, które zdobyło uznanie nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Obraz przedstawia męczeństwo pierwszych chrześcijan, którzy byli paleni żywcem na rozkaz cesarza Nerona w ogrodach cesarskich. Jest to wyraziste i poruszające przedstawienie ludzkiego cierpienia oraz okrucieństwa władzy.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pochodnie_Nerona}

Siemiradzki był znany z malarstwa akademickiego, a jego talent do oddawania szczegółów, kompozycji oraz dramatyzmu uczynił z „Pochodni Nerona” jedno z najważniejszych dzieł malarstwa historycznego w XIX wieku.

10. „Krajobraz z rzeką” - Julian Fałat

Julian Fałat, wybitny polski akwarelista, znany jest przede wszystkim z pejzaży zimowych i leśnych. „Krajobraz z rzeką” to jedno z jego charakterystycznych dzieł, w którym artysta uchwycił spokojny, sielski pejzaż polskiej przyrody. Obraz ten, namalowany w technice akwareli, wyróżnia się delikatnością i subtelnością barw, które idealnie oddają nastrój krajobrazu.

^{Źródło: https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/zbiory/446692}

Fałat był mistrzem w przedstawianiu natury, a jego prace charakteryzują się prostotą i elegancją, co uczyniło go jednym z najważniejszych polskich pejzażystów.

11. „Autoportret” - Stanisław Wyspiański

Stanisław Wyspiański to wszechstronny artysta, związany z Młodą Polską, który oprócz malarstwa zajmował się również literaturą i sztuką użytkową. Jego „Autoportret” z 1902 roku to jedno z najbardziej znanych dzieł tego twórcy. Obraz przedstawia samego artystę w poważnym, nieco zamyślonym wyrazie twarzy, z charakterystycznymi długimi włosami.

^{Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stanisław_Wyspiański,_Autoportret.jpg}

Wyspiański, znany z innowacyjnego podejścia do malarstwa portretowego, uchwycił w tym obrazie swoje wewnętrzne przemyślenia i emocje, co czyni go jednym z najbardziej osobistych dzieł w jego dorobku.

12. „Czwórka” - Józef Chełmoński

„Czwórka” to kolejny znakomity obraz Józefa Chełmońskiego, namalowany w 1881 roku. Przedstawia zaprzęg czterech koni galopujących przez zimowy krajobraz. Obraz ten oddaje ruch, dynamizm i surową siłę natury, którą Chełmoński uwielbiał przedstawiać w swojej twórczości. Jest to jedno z najsłynniejszych dzieł artysty, pokazujące jego mistrzostwo w przedstawianiu zwierząt i krajobrazów.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Czwórka_(obraz_Józefa_Chełmońskiego)}

Chełmoński, jak mało kto, potrafił uchwycić dramatyzm i piękno dzikiej natury, a „Czwórka” jest doskonałym tego przykładem.

13. „Wigilia na Syberii” - Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, znany z malarstwa symbolicznego, w obrazie „Wigilia na Syberii” (1892) przedstawia dramat zesłańców polskich na Syberii. Obraz ukazuje grupę Polaków odprawiających Wigilię na wygnaniu, co jest wyraźnym symbolem cierpienia i wytrwałości narodu polskiego w czasie zaborów.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wigilia_na_Syberii}

Malczewski, wykorzystując religijne i patriotyczne symbole, stworzył dzieło, które porusza głębokie emocje i stanowi hołd dla polskich zesłańców.

14. „Polonia” - Jan Matejko

Obraz „Polonia” Jana Matejki, namalowany w 1863 roku, to alegoryczne przedstawienie Polski jako kobiety związanej łańcuchami, otoczonej przez zaborców. Obraz powstał w okresie Powstania Styczniowego i jest wyrazem sprzeciwu Matejki wobec podziału Polski oraz nadziei na jej odrodzenie.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polonia_-_Rok_1863}

Matejko, znany z obrazów o tematyce historycznej, tym razem stworzył dzieło o głębokim, symbolicznym wymiarze, które stało się ikoną walki o niepodległość.

15. „Melancholia” - Jacek Malczewski

„Melancholia” to kolejny obraz Jacka Malczewskiego, namalowany w 1894 roku, który przedstawia symboliczną wizję historii Polski. Na pierwszym planie widzimy postać pogrążoną w melancholii, a w tle ukazane są sceny z polskiej przeszłości - m.in. powstańcy i wojownicy. Obraz jest pełen symboli, ukazujących cierpienie i upadek Polski, ale również nadzieję na jej odrodzenie.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Melancholia_(obraz_Jacka_Malczewskiego)}

Malczewski w tym dziele mistrzowsko połączył elementy realistyczne z symbolicznymi, co sprawia, że „Melancholia” jest jednym z jego najbardziej znanych i cenionych obrazów.

16. „Śmierć Barbary Radziwiłłówny” - Józef Simmler

„Śmierć Barbary Radziwiłłówny” namalowany przez Józefa Simmlera w 1860 roku to jedno z najważniejszych dzieł polskiego malarstwa XIX wieku. Obraz przedstawia umierającą królową Barbarę Radziwiłłównę, małżonkę Zygmunta Augusta, w otoczeniu rodziny i dworu. To poruszający portret tragicznej miłości króla do swojej ukochanej, która zmarła młodo.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Śmierć_Barbary_Radziwiłłówny}

Simmler, specjalizujący się w malarstwie historycznym i portretowym, uchwycił na tym obrazie głębokie emocje, czyniąc go jednym z najważniejszych dzieł polskiego romantyzmu.

17. „Planty o świcie” - Stanisław Wyspiański

„Planty o świcie” to jeden z najbardziej znanych pejzaży Stanisława Wyspiańskiego, namalowany w 1894 roku. Obraz przedstawia widok krakowskich Plant o poranku, ukazując grę świateł i cieni, która nadaje scenie niemalże mistyczny charakter. Wyspiański, jako artysta związany z ruchem Młodej Polski, wprowadził do swojego malarstwa nowe, nowoczesne podejście do pejzażu.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Planty_o_świcie}

Obraz ten jest przykładem talentu Wyspiańskiego do oddawania nastrojów i atmosfery miejsca, co czyni go jednym z najważniejszych polskich artystów przełomu XIX i XX wieku.

18. „Wernyhora” - Jan Matejko

„Wernyhora” to obraz Jana Matejki z 1883 roku, przedstawiający legendarną postać ukraińskiego wieszcza, który przepowiadał zjednoczenie Polski. Obraz jest pełen symboliki i nawiązań do historii, a postać Wernyhory stała się w kulturze polskiej symbolem nadziei na wolność i zjednoczenie narodowe.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wernyhora_(obraz_Jana_Matejki)}

Matejko ponownie w swoim dziele połączył historię z narodową symboliką, tworząc obraz, który odnosił się do współczesnych mu wydarzeń politycznych i dążeń do odzyskania niepodległości.

19. „Bociany” - Józef Chełmoński

„Bociany” (1900) Józefa Chełmońskiego to jedno z najbardziej znanych i ukochanych dzieł polskiej sztuki. Obraz przedstawia polski krajobraz wiejski, na którym widzimy bociany nad mokradłem, typowy widok na polskiej wsi. Bociany są symbolem nadziei i odnowy, co nadaje dziełu dodatkowe, symboliczne znaczenie. Charakterystyczna dla Chełmońskiego jest umiejętność uchwycenia surowego piękna przyrody i życia na wsi.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Bociany_(obraz_Józefa_Chełmońskiego)}

„Bociany” to nie tylko realistyczny obraz sceny z życia wiejskiego, ale także symbol polskiego pejzażu, który artysta uwiecznił w sposób pełen harmonii i spokoju. Jest to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Chełmońskiego, które wciąż wzbudza zachwyt swoją prostotą i autentycznością.

20. „Pożegnanie powstańca” - Artur Grottger

Artur Grottger, jeden z najważniejszych polskich malarzy romantycznych, stworzył serię prac poświęconych Powstaniu Styczniowemu, a „Pożegnanie powstańca” (1866) jest jednym z najważniejszych dzieł tej serii. Obraz ten przedstawia dramatyczny moment, w którym młody powstaniec żegna się z ukochaną przed wyruszeniem do walki. Jest to scena pełna emocji, symbolizująca walkę o niepodległość i poświęcenie dla ojczyzny.

^{Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pożegnanie_i_Powitanie_powstańca_(obraz_Artura_Grottgera)}

Grottger, znany z patriotycznych i pełnych emocji prac, w „Pożegnaniu powstańca” ukazał nie tylko wydarzenia historyczne, ale także osobisty dramat ludzi biorących udział w walce o wolność. Obraz ten stał się symbolem poświęcenia i patriotyzmu w polskiej sztuce.

Polskie malarstwo pełne jest dzieł, które odzwierciedlają burzliwą historię, bogatą kulturę i unikalne podejście do sztuki. Od realistycznych pejzaży po symboliczne obrazy pełne patriotyzmu, polscy malarze tacy jak Jan Matejko, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański i inni pozostawili po sobie bogate dziedzictwo, które do dziś stanowi ważny element tożsamości narodowej.